Substance abuse in high school students: their self-efficacy to avoid substance abuse
and related factorsç This study aimed at determining high school students’ self-efficacy
in the prevention of substance abuse and identifying related factors, given that
substance abuse, a major health problem both in Turkey and in other countries of the
world, is on the increase not only among adolescents but even among primary school
students. The study population comprised 22,623 students (11,210 males, 11,413
females) in 37 high schools in the provincial center of Sivas. The study sample included
911 students (485 females, 426 males). The sample size was calculated using a formula
for finite population sampling. The study data were collected using a Sociodemographic
Characteristics Questionnaire and the Self-Efficacy for Protecting Adolescences from
Substance Abuse Scale. In the data analysis, frequency distribution, variance analysis
(ANOVA), Student’s t test, Chi-square test, logistic regression analysis, and correlation
analysis were used. Of the participating students, 38.7% reported that they or people
around them used a substance. The substances used were cigarettes (32.8%), alcohol
(6.8%), bonsai (2.1%), bally (1.6%), cannabis (0.7%), and ecstasy (0.4%). The mean
score on the Self-Efficacy for Protecting Adolescences from Substance Abuse Scale
students who either used a substance themselves or had people around them who were
substance users was 97.7±19.39, while the mean score for those who neither used a
substance themselves nor had substance users in their environment was 102.24±18.51
(p=0.001). The difference between the two groups was statistically significant
(p=0.001). In the prevention of substance abuse, participants who were aged 17 years
or older, had any illness, studied in a vocational high school, had a broken family, defined
themselves as aggressive, had parents with a low education level, had a bad relationship
with their family members, were not satisfied with school life, and had low academic
achievement were found to have low self-efficacy (p<0.05). This was 1.46 times higher
than in subjects who were not at risk of substance use among the members of the age
group 17-19. Students with a history of illness were 0.53 times more likely to use drugs
than healthy participants. It was concluded that studies should be carried out to
improve self-efficacy to prevent substance abuse among high school students,
particularly among those in the at-risk group.

Lise öğrencilerinde madde bağımlılığı: Madde bağımlılığından korunma konusundaki öz
yeterlikleri ve ilişkili faktörler. Bu çalışmada Türkiye’de ve dünyada önemli bir sağlık
sorunu olan madde bağımlılığının gençler arasında artması, madde kullanım yaşının
ilköğretim düzeyine kadar düşmesi nedeniyle, lise öğrencilerinin, madde bağımlılığından
korunma konusundaki öz yeterliklerinin ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi amaçlandı.
Araştırmanın evrenini Sivas İli Merkez’de bulunan 37 lisedeki 22,623 öğrenci (11,210
erkek, 11,413 kız), örneklemini ise evrenin belli olduğu durumlarda örneklem seçme
formülü ile hesaplanan 911 öğrenci (485 kız, 426 erkek) oluşturdu. Araştırmanın verileri,
Kişisel Bilgi Formu ve Ergenler İçin Madde Bağımlılığından Korunma Öz Yeterlik
Ölçeği ile toplandı. Verilerin analizinde Frekans dağılımı, Varyans Analizi, Student’s t
Testi, Ki-kare testi, Lojistik regresyon analizi ve Korelasyon Analizi kullanıldı.
Öğrencilerin %38.7’si kendisinde veya çevresinde madde kullanımının olduğunu
bildirmiştir. Kullanılan maddeler ise %32.8 sigara, %6.8 alkol, %2.1 bonzai, %1.6 bally,
%0.7 esrar ve %0.4 ecstasy olarak belirtilmiştir. Öğrencilerin kendisinde ve çevresinde
madde kullanım öyküsü olanların öz yeterlik ölçeği puan ortalaması
97.77±19.39 iken, kendisinde ve çevresinde madde kullanım öyküsü olmayanların öz
yeterlik ölçeği puan ortalaması 102.24±18.51 olup, aradaki fark istatistiksel olarak
anlamlıdır (p=0.001). Madde bağımlılığından korunmada, 17 yaş ve üzeri grupta,
herhangi bir hastalığa sahip, meslek lisesinde okuyan, parçalanmış aile yapısı olan,
kendini saldırgan olarak tanımlayan, babasının eğitim düzeyi düşük, aile ilişkisi kötü, okul
yaşantısından memnun olmayan ve akademik
başarısı düşük olanların madde bağımlılığından korunmada öz yeterliklerinin düşük
olduğu saptanmıştır (p<0.05). On yedi-19 yaş grubundaki bireylerin madde kullanma
riski kullanmayanlara göre 1.46 kez daha fazladır. Hastalık öyküsü olanların madde
kullanma riski, kullanmayanlara göre 0.53 kez daha fazladır. Lise öğrencilerinde madde
bağımlılığından korunmada öz yeterliğin arttırılmasına ve özellikle riskli grubun
güçlendirilmesine yönelik çalışmaların yapılmasına gereksinim olduğu görülmüştür.